Obrona Wybrzeża 1939 r.

2mps

II wojna światowa w polskim filmie - tekst w/g WP.PL

Mija 67. rocznica wybuchu II Wojny Światowej. To właśnie 1 września, padły pierwsze, wystrzelone w kierunku Westerplatte strzały które uznaje się za początek trwającej sześć lat wojny.

Słabo uzbrojone polskie odziały które później uformowały się w partyzanckie komórki AK stanęły naprzeciw doskonale zaopatrzonej armii Trzeciej Rzeszy. Wydarzenie to, a także wiele innych epizodów II wojny światowej było wielokrotnie uwieczniane przez polskich filmowców.

Z pośród nakręconych przez nich filmów wybraliśmy te najlepsze, najdosadniejsze ale i najbardziej znane i traktujące wojnę na swój szczególny sposób. Oto lista filmów które każdy Polak powinien obejrzeć.

Hubal
Epicki obraz kilkumiesięcznej walki oddziału majora Henryka Dobrzańskiego - pierwszego partyzanckiego oddziału II wojny światowej i ostatniego oddziału polskiego września 1939 roku.

Dowódca 110 pułku ułanów na wieść o stracie jednego szwadronu 23 września 1939 roku rozwiązuje pułk. Jego zastępca, major Dobrzański, samorzutnie przejmuje dowództwo. Pozostaje przy nim około 180 ułanów. Major decyduje, że oddział pójdzie z odsieczą walczącej jeszcze Warszawie. Po otrzymaniu wiadomości o kapitulacji stolicy Dobrzański podejmuje decyzję o przeprawie przez Węgry do Francji, ślubuje też, że nie zdejmie munduru. Oddział przechodzi na ziemię kielecką. Tam major ogłasza decyzję o pozostaniu w kraju. Żołnierze i dowództwo przyjmują pseudonimy, Dobrzański odtąd zwany będzie Hubalem. Dowodzony przez niego oddział podejmuje walkę partyzancką.

Akcja pod Arsenałem
Film oparty na wydarzeniach autentycznych. Historia czterech przyjaciół-młodych żołnierzy polskiego podziemia i ich zmagań z hitlerowskim najeźdźcą. Punktem kulminacyjnym jest tytułowa akcja pod Arsenałem.

Korczak
Tragiczna, tym bardziej że prawdziwa historia Janusza Korczaka jednego z przed wojennych pracowników radia. Po tym jak jego audycja zostaje zawieszona Korczak oddaje się bez reszty opiece nad żydowskimi dziećmi z domu dziecka. Wkrótce zostaje założone getto…

Kanał
Ostatnie dni Powstania Warszawskiego. Oddział porucznika "Zadry", po nieudanej próbie przebicia się przez otaczające go wojska niemieckie, podejmuje decyzje o przejściu kanałami do Śródmieścia, gdzie walczą jeszcze powstańcy. W ciemnych, krętych, wypełnionych ściekami podziemnych korytarzach łatwo zgubić drogę. Czterdziestoosobowa grupa rozpada się na trzy mniejsze. Zasadniczą grupę prowadzi "Zadra". Jest przekonany, że idzie za nim cały oddział, w czym utwierdza go szef kompanii "Kula", tchórz, który boi się, że porucznik zawróci w poszukiwaniu rozproszonych ludzi...

Czterej pancerni i pies
Ekranizacja powieści wojennej Janusza Przymanowskiego. Historia załogi czołgu "Rudy" z 1 Armii LWP i psa Szarika biła rekordy popularności od momentu pojawienia się na dużych i małych ekranach. Na niemal każdym podwórku dzieci bawiły się w "pancernych", imię Szarik nadawano zarówno owczarkom niemieckim, jak i ratlerkom, a dziewczynki nosiły warkocze a la Marusia.

Akcja rozpoczyna się w górach dalekiej Syberii, gdzie młody Polak (wywieziony za Stalina?), wraz ze starym Sybirakiem Jefimem wiodą żywot myśliwych. Razem z przyjacielem Gruzinem Grigorijem i psem Szarikiem postanawiają wstąpić do wojska, ale radziecki dowódca nie wyraża zgody.

Czas przeszły
Dzieje dwóch bohaterów - Polaka, uczestnika ruchu oporu, niesłusznie posądzonego o zdradę i po wyzwoleniu moralnie potępionego, oraz odpowiedzialnego za śmierć wielu Polaków gestapowca, uniewinnionego przez zachodnioniemiecki sąd.

Zakazane piosenki
W pierwotnej koncepcji film ten miał być jedynie zapisem twórczości ulicznych anonimowych wykonawców. Szybko jednak przekształciło się to w film fabularny. Obraz prezentuje wyjątkową formę paradokumentu, odtwarzającego życie oraz 'folklor miejski' podczas okupacji.

Fabularyzowana antologia patriotycznych i satyrycznych piosenek okupacyjnych wpleciona w typowe sytuacje z życia wojennej Warszawy. Akcja filmu rozgrywa się w czasie od września 1939 roku po wyzwolenie Warszawy w 1945 roku. Muzyk, Roman Tokarski, opowiada historię okupacji i swoje przeżycia młodemu żołnierzowi polskiemu, repatriantowi z Anglii.

Jak rozpętałem drugą wojnę światową
Film składa się z trzech części.

1.09.1939 Franek Dolas po dobrej imprezie budzi się w pociągu wiozącym go do jednostki wojskowej. Niestety przespał swoja stację i wysiada gdzieś pod niemiecką granicą. Na widok niemieckiego oficera strzela i tym przypadkowym strzałem "rozpętuje" II wojnę światową. Tak zaczyna się zwariowana komedia, której akcja rozgrywa się m.in. w obozie jenieckim, w Austrii, Jugosławii,

Miasto nieujarzmione
Pierwsza filmowa opowieść zainspirowana losami znanego kompozytora Władysława Szpilmana. Film jest zgodny z prawdą na tyle na ile pozwalała na to cenzura i opowiada o losach samotnego, ukrywającego się w ruinach Warszawy żydowskiego muzyka.

W 2002 roku Roman Polański nakręcił nowy film o Szpilmanie – ‘Pianista’.

Eroica
Na 'Eroicę' składają się dwie nowele: 'Scherzo alla Polacca' i 'Ostinato lugubre'. W 'Scherzo alla Polacca' akcja rozgrywa się pod koniec powstania warszawskiego. Główny bohater to handlarz i cwaniak Dzidziuś Górkiewicz, który dziełem przypadku staje się łącznikiem między sztabem AK na Mokotowie, a oddziałem Węgrów w Zalesiu. 'Ostinato lugubre' -w obozie dla oficerów istnieje kult porucznika Zawistowskiego, jedynego, któremu udało się ucice z obozu. Okazuje się, że porucznik Zawistowski ukrywa się na strychu. Żywność i wodę podaje mu wtajemniczony porucznik Turek. Nowo przybyły po powstaniu Kurzawa odkrywa tą tajemnicę i także jej dochowuje.

Zezowate szczęście
"Zezowate szczęście" opowiada w groteskowo - karykaturalnym ujęciu losy pechowego oportunisty, który - w różnych warunkach na przestrzeni dwudziestu lat - usiłuje przypodobać się aktualnym władzom. Wszelkie te próby "dobrze widzianych" metamorfoz kończą się fiaskiem: Piszczyk pozostaje antybohaterem - kolejnych bezkrytycznych "przemian" dokonuje zawsze za późno.

Kolumbowie
Filmowa adaptacja najlepszej, zdaniem wielu krytyków, powieści Romana Bratnego - "Kolumbowie - rocznik 20", a właściwie jej dwóch pierwszych tomów. Serial Janusza Morgensterna opowiada o polskim ruchu oporu przeciw hitlerowskim okupantom, o młodzieży lat wojny, jej codziennym życiu i walce.

Popiół i diament
Obowiązkowa lektura szkolna w czasach PRL-u, uznawana wówczas w Polsce niemal za arcydzieło, za jedną z najważniejszych rodzimych powieści XX wieku. Nieco skromniej, lecz również z należytym pietyzmem, traktowano ekranizację Wajdy.

Jest 8 maja 1945 roku. Młody akowiec Maciek dostaje zadanie - zabić komunistycznego działacza. Pamięć dotychczasowych doświadczeń, walk i zżycia się z ludźmi, którzy zginęli w akcji skonfrontowana jest z absurdalnością rozkazu.

Polskie drogi
Wielowątkowy serial o losach Polaków w latach II wojny światowej. Lata okupacji hitlerowskiej ukazano przede wszystkim z punktu widzenia dwóch głównych bohaterów - porucznika Władysława Niwińskiego (Karol Strasburger) i Leona Kurasia (wielka rola Kazimierza Kaczora) - drobnego cwaniaka, nie pozbawionego jednak znamion heroizmu. Autorzy serialu starali się pokazać zwłaszcza dzień powszedni okupacji niemieckiej w Polsce. Partyzantów, konspirację, akcje zbrojne, strzelaniny odsunięto na drugi plan.

Pierścionek z orłem w koronie
Rok 1944. Pażdziernik. Ostatnie dni Powstania Warszawskiego. Podchorąży Marcin z resztką swojego plutonu wycofuje się z ruin bronionego domu. Zostaje ranny. W czasie kapitulacji jego dziewczyna, Wiśka, trafia do jednego z przejściowych obozów dla ludności cywilnej. Zostają rozdzieleni.

Film powstał na podstawie książki Aleksandra Ścibora-Rylskiego 'Pierścionek z końskiego włosia'.

Pożegnanie z Marią
Luźna adaptacja słynnego opowiadania Tadeusza Borowskiego pod tym samym tytułem. W jeden z okupacyjnych dni pobiera się para młodych ludzi. Poeta Tadeusz zaprasza na wesele Żydówkę Sarę, którą na ulicy wyrwał z rąk granatowego policjanta Cieślika. Cieślik również uczestniczy w przyjęciu. Przez cały czas prześladuje dziewczynę. Stawia ją przed dramatycznym dylematem - albo zostanie jego kochanką, albo wyda ją Niemcom.

Pigułki dla Aurelii
Oddział AK postanawia odbić z gestapowskiego więzienia aresztowanego kolegę. Mężczyźni wyruszają w niebezpieczną podróż po broń. Muszą z Krakowa przedostać się do Radomia i z powrotem…

Wielki tydzień
Ekranizacja opowiadania Jerzego Andrzejewskiego. Opowiadanie "Wielki Tydzień" ukazało się drukiem w 1945 r. w pierwszej powojennej książce Jerzego Andrzejewskiego - tomie opowiadań "Noc". Pisane na gorąco, wiosną 1943 r., pod wrażeniem tragicznego powstania Żydów w getcie warszawskim, zostało jednak w 1945 r., pod wpływem wydarzeń antysemickich w Polsce, zasadniczo zmienione.

Bohaterowie "Wielkiego Tygodnia" to Irena Lilien i Jan Malecki. Zasymilowana rodzina Lilienów nie mieszka w getcie, nie nosi gwiazdy Dawida. Dopiero nasilające się w 1942 r. represje i zagrożenie aresztowaniem zmuszają ich do ukrywania się.

Giuseppe w Warszawie
Perypetie włoskiego żołnierza, który dezerteruje z frontu wschodniego i ukrywa się w mieszkaniu warszawskiego rodzeństwa, by w końcu zostać sprzymierzeńcem Polaków w walce z Niemcami.

... Gdziekolwiek jesteś panie prezydencie
Film ten nie jest dokładną rekonstrukcją zdarzeń.

Rok 1939 w wyborach prezydent Starzyński nie uzyskuje wymaganej większości, ale w dalszym ciągu pełni funkcję. 1 września 1939 zaczyna organizować życie w bomardowanej stolicy. Sprzeciwia się nakazowi ewakuowania ważniejszych urzędów i w porozumieniu z gen. Czumą oragnizuje cywliną obronę miasta.

Krajobraz po bitwie
Akcja filmu toczy się na terenie wyzwolonego przez Amerykanów obozu koncentracyjnego. Były więzień Tadeusz zachowuje się inaczej niż reszta rodaków. Dużo czasu spędza na pisaniu wierszy, podczas gdy inni marzą o tym, żeby się porządnie najeść. Pewnego dnia poznaje polską żydówkę Ninę. Namawia ona młodego poetę do wspólnej ucieczki.

Pokolenie
Czas II wojny światowej. Okupacja hitlerowska. Stach chodzi na tajne komplety. Tam poznaje Dorotę, aktywistkę Związku Walki Młodych. Pod wpływem tej dziewczyny wstępuje do organizacji.

Lotna
Historia Szwadronu kawalerii, formacji będacej symbolem świata, który choć już odszedł, przetrwał w świadomości narodowej.

Premiera "Lotnej" stała się wydarzeniem końca lat pięćdziesiątych i wywołała burzliwą dyskusję.

Horhe

Ja bym tutaj dodał "Orła" i "Westerplatte", z racji sympatii do Marynarki Wojennej.
Orzeł: [link widoczny dla zalogowanych]
Westerplatte: [link widoczny dla zalogowanych]

Berlin

masz rację, WP przeoczyła te dobre filmy... dodał bym też "Wolne miasto"- o obronie Poczty Polskiej w Gdańsku

[link widoczny dla zalogowanych]