Obrona Wybrzeża 1939 r.

Berlin

Henryk Kłoczkowski

Przed wojną uważany za najlepszego z dowódców okrętów podwodnych m.in. z racji doświadczenia wyniesionego przez niego ze służby w carskiej marynarce podczas I wojny światowej. Z przyczyn patriotycznych, czy też dydaktycznych przemilczano prawdziwą, a haniebną rolę jaką odegrał w historii ORP "Orzeł" były oficer Henryk Kłoczkowski.

Kiedy 31 sierpnia 1939 roku marynarze kładli się spać, nie sądzili, że o piątej rano zerwie ich rozkaz wyprowadzenia „Orła” z Oksywia do wyznaczonego sektora działań wojennych. Dowódca okrętu, komandor Henryk Kłoczkowski, spędził noc na lądzie i zezwolił na to również podoficerom. Dlatego „Orzeł” wyszedł z portu z blisko dwugodzinnym opóźnieniem w rejon ześrodkowania narażająć się na zbombardowanie przez Luftwaffe. 4 września komandor Kłoczkowski rozkazał opuścić sektor. Tłumaczył się przed oficerami koniecznością uniknięcia zagrożenia i zamiarem atakowania nieprzyjacielskiej żeglugi, co w obszarze działania „Orła” było niemożliwe. W tym czasie okręt był kilkakrotnie atakowany bombami głębinowymi. Mimo zejścia na głębokość 70 m detonacje wywołały rozszczelnienie balastów i zgaśnięcie świateł. Samowolna decyzja dowódcy zrodziła niepokój wśród oficerów.

Załoga zaczęła podejrzewać, że komandor unika boju. 6 września „Orzeł” znalazł się w rejonie Gotlandii, a zaniepokojone Dowództwo Floty zaleciło Kłoczkowskiemu zmianę sektora działania. Mimo zapewnień komandora o gotowości do podjęcia walki, marynarze zrozumieli, że znaleźli się w rejonie nienawiedzanym przez okręty i statki handlowe wroga. Na domiar złego dowódca zaczął uskarżać się na dolegliwości żołądkowe. Przestał jeść w mesie i pił tylko herbatę. Zastępca Kłoczkowskiego, kapitan marynarki Jan Grudziński, poinformował Hel o chorobie komandora. Nie przekazał jednak najważniejszego: załoga „Orła” podejrzewała, że chory symuluje. W kabinie dowódcy znaleziono zapasy żywności, ktoś widział, jak zaufany bosman przynosi mu paczki z jedzeniem. Gdy na okręcie zapanował nastrój przygnębienia, potęgowany bezczynnością i złymi wiadomościami z kraju, niespodziewanie 12 września „Orzeł” zauważył przepływający w pobliżu niemiecki zbiornikowiec. Głodnych sukcesu marynarzy ogarnęła euforia, szybko zgaszona jednak przez komandora. Zrezygnował z ataku, tłumacząc, że „Bremen” nie jest załadowany.

„Kłocz” był w coraz gorszym stanie psychicznym, wystraszony i roztrzęsiony. Na pewno nie nadawał się już do dowodzenia okrętem. Oficerowie nalegali, by w pobliżu Gotlandii opuścił jednostkę na łodzi, komandor postanowił jednak wejść do portu państwa neutralnego. Wskazał na Tallin.

Rzut oka na mapę rodzi pytanie o motywy komandora. W pobliżu bowiem znajdowały się porty szwedzkie, łotewskie i fińskie – one też były brane pod uwagę w instrukcjach Dowództwa Floty. Kłoczkowski powoływał się na znajomości, które zawarł w stolicy Estonii podczas oficjalnych wizyt przed wojną. Zdecydował, że będzie to najlepsze miejsce do naprawienia uszkodzonej sprężarki i usunięcia drobnych usterek. Gdy 14 września „Orzeł” pojawił się na redzie Tallina, szybko został otoczony przez uzbrojonych marynarzy, a w pobliżu pojawiła się estońska kanonierka. Dowodzi to jego zdrady wobec Ojczyzny i tchórzostwa. Po wkroczeniu do Estonii Armii Czerwonej w 1940 roku został wzięty do niewoli, z której został uwolniony dopiero po podpisaniu umowy Sikorski-Majski. Kłoczkowski trafia do armii Andersa i latem 1941 roku pisze prośbę o wysłanie do Wielkiej Brytanii. Dowództwo Sztabu Naczelnego Wodza początkowo odmawia, z powodu doniesień o postawie komandora w obozie jenieckim i sprawie internowania „Orła”. Ostatecznie jednak Kłoczkowski trafia do Anglii w grudniu 1941 i staje przed Sądem Wojennym. Na podstawie zarzutów spisanych przez załogę ORP "Orzeł" (zatonął w czerwcu 1940 roku) sąd uznał go za winnego tchórzostwa maskowanego symulowaną chorobą i bezpodstawnego wprowadzenia "Orła" do Tallina. Podczas procesu usiłuje zrzucić winę na nieżyjących już marynarzy „Orła”, zostaje skazany na cztery lata więzienia (nie wykonana) i wydalenie z Marynarki oraz zdegradowany do stopnia marynarza. Udowodnione zostało tylko „niedopełnienie obowiązków służbowych”, co pozwoliło Kłoczkowskiemu uniknąć kary śmierci i wyjechać do USA, gdzie służył we flocie handlowej. Tam też zmarł w 1962 roku. W 1944 roku wyrok Sądu Morskiego został zakwestionowany przez prokuratora Najwyższego Sądu Wojskowego, który wniósł o rewizję sprawy na korzyść skazanego, ale wniosek ten nie miał dalszego biegu. Zdrajca Kłoczkowski zmarł w Ameryce w 1964 roku. Sprawa Kłoczkowskiego to największa plama na honorze naszej marynarki z okresu II wojny światowej. Nie może więc dziwić, że podnosząc zasługi "Orła" dyskretnie przemilczano haniebną rolę jaką odegrał Kłoczkowski w tej historii. Najlepszy dowód to zrealizowany w latach 50-tych film pt. "ORP Orzeł". W nim to postać pierwszego dowódcy "Orła" została przedstawiona niezgodnie z prawdą w bardzo korzystnym świetle. Jego imię nie zasługuje na podtrzymywanie legendy o dowódcy "Orła" "wyokrętowanego z powodu choroby". Jeszcze w maju 1939 roku Kłoczkowski protestował przeciwko objęciu stanowiska zastępcy "Orła" przez zdolnego kpt. Grudzińskiego.

Co skłoniło Kłoczkowskiego do zlekceważenia dyrektyw dowództwa i podjęcia ryzyka prowadzącego do „aresztowania” okrętu w porcie neutralnym? Spróbujmy rzucić nieco światła na mało znane i ukrywane przez historyków PRL-u fakty. Przed wojną Kłoczkowski uchodził za jednego z najlepszych i najbardziej doświadczonych podwodniaków. Jego awans na dowódcę chluby floty był naturalną konsekwencją błyskotliwej kariery w Marynarce Wojennej. Jednak kiedy w Holandii nadzorował prace przy budowie „Orła”, wykryto jego romans z luksusową prostytutką. Sprawa trafiła do dowództwa, ale została wyciszona. Biorąc pod uwagę fakt, że w latach 30. Holandia stanowiła obiekt szczególnego zainteresowania Abwehry, należy przypuszczać, że niemieccy agenci posiadali materiały kompromitujące Kłoczkowskiego. Nie wiemy, czy zdecydował się na współpracę, czy był tylko obiektem nacisków i szantażu.

Jest jednak bezsporne to, że po powrocie z Holandii Kłoczkowski zadziwiał przyjaciół manifestowaniem proniemieckich sympatii i krytykowaniem własnej armii. Polski kontrwywiad zainteresował się więc komandorem. Pływający z nim na „Orle” kapitan Grudziński był jednocześnie oficerem informacyjnym i „opiekunem” Kłoczkowskiego, co mogłoby tłumaczyć nieprzyjazny stosunek dowódcy do swego zastępcy.

Zachowane dokumenty z tego okresu mówią, że „dowódca »Orła« związał się z grupą prosowiecką” i był przez współtowarzyszy niewoli bojkotowany. Zaczął głosić peany na cześć komunizmu i pokrętne teorie o słuszności współpracy Polski z Rosją. Fakt, że uniknął śmierci, oraz pogłoski, jakoby przed uwięzieniem w Kozielsku przebywał w Moskwie, rodzą przypuszczenia, że komandor mógł nawiązać współpracę z NKWD lub GRU. Jednoznaczne osądzenie tej sprawy uniemożliwiają historykom zamknięte na głucho drzwi rosyjskich archiwów.

Gość

Chyba mała aktualizacja by się przydała. Bo to było wiadome przez 60 lat komunizmu.

Berlin

To prosimy o sprostowanie

Gość

Z jakichś powodów skrypt nie pozwala mi wysłać długiego posta. Pisze coś o 24 godzinach i coś o 3 postach od rejestracji

Berlin

Nie da rady tego obejść trzeba napisać 3 posty- mogą byc ble ble bel- póżniej moderator je wykasuje, lub podzielić posta na 3 części

Gość

Gość

Berlin

Na swoją obronę chciałbym dodać ze tekst umieszczony przeze mnie nie jest mojego autorstwa a znaleziony w necie. i według książek wydawał mi sie prawdziwy.
Grom skąd czerpiesz wiedzę na jakiej podstawie są twoje opisy?

Gość

Gość

2mps

Moze sie okazać tak jak w przypadku tow. Rusinka ze jednak prawda była tak jak przedstawił ja Berlin a ktos próbuje przekrecic i wybielic fakty